Voorbeeld - leer een paard tekenen

Makkelijk is het niet en succes is niet direct gegarandeerd. Talent kan geen kwaad maar je hebt vooral veel oefening nodig. Heel veel oefening. Dan pas wordt het makkelijker.

Grondbeginselen en materialen

Meestal pak ik een balpen en begin ik in de televisiegids te schetsen, maar het is beter om een schetsboek te openen met een 3B potlood in de hand. In dit geval heb ik een USB tekentablet gebruikt met bijbehorende stylus.

De meest cruciale handigheid is het leren schatten van relevante hoeken en verhoudingen. Hiervoor moet je het beeld in gedachten kunnen onderverdelen in verschillende vlakken en lijnen. Om dit succesvol te kunnen vertalen naar papier, is een goede oog-hand coördinatie onmisbaar.

Stap 1 - Kies een goed voorbeeld

Om iets uit het blote hoofd te kunnen tekenen, moet je een fotografisch geheugen hebben of het onderwerp al 50 keer hebben getekend. In elke andere situatie, kies een goed voorbeeld om na te tekenen. Een contrastrijke, zwart-wit foto helpt beter om schaduwen te zien dan een kleurenfoto. Als je een beginnend tekenaar bent, vermijd dan afbeeldingen met veel perspectief, zoals een paard dat naar je toe rent. Een paard van de zijkant kun je overtuigender vastleggen.

Stap 2 - Vind hulplijnen en de basisvormen

Om te bepalen waar lijnen en vormen te beginnen te tekenen, stel ik me vaak een virtueel raster voor, door het tekengebied te verdelen in helften of derden, zoals bijvoorbeeld in het voorbeeld hieronder. Als je niet heel erg geoefend bent, kun je zelfs lichtjes een raster tekenen en later uitgummen.

Stap 3 - Schets de ruwe vorm

In het geval van een paardehoofd wordt de ruwe vorm gedefinieerd door de nek, neus en bovenkant van het hoofd met de oren. Teken deze vorm lichtjes, of 'schetserig'. Als je de vorm niet direct raakt, blijf met je potlood of pen bewegen tot je de juiste hoeken en verhoudingen hebt, ook als dit betekent dat je veel losse lijnen op je papier krijgt, zoals in mindere mate in de schets hieronder. Met veel oefening zul je sneller bij de juiste lijnen komen en zullen de losse krassen afnemen.

Stap 4 - Leg de ruwe schets vast

Het aantal losse lijnen in mijn schets is waarschijnlijk lager dan dat van een beginner, maar ze zijn er nog steeds. Ook met minimale oefening zul je ongeveer moeten kunnen zien welke lijnen deel uitmaken van de uiteindelijke tekening. Maak deze lijnen definitiever. Ik heb in deze les mijn gum niet gebruikt om losse lijntjes te verwijderen en toch is het resultaat acceptabel.

Stap 5 - Herken relevante vormen binnen het hoofdonderwerp

In deze stappen vul je de tekening. De basisvorm is vaak het belangrijkst. Als je die eenmaal goed hebt gevangen, zul je die buitenkant gebruiken als referentie voor de binnenste vormen, zoals het oog, neusgat, manen en het hoofdtuig.

Stap 6 - Voeg unieke karaktertrekken toe

De karaktertrekken van een paard zijn vooral de ogen en kleuren en in mindere mate de botstructuur. Dit is minder eenvoudig dan de vorige stappen, want dit vereist enig detail. Als je geoefend bent met dit soort werk (of heel veel mazzel hebt), zul je slechts een klein aantal schetslijnen nodig hebben om deze details vast te leggen. De binnenste verhoudingen zijn kritiek. Als het origineel symmetrisch is (het hoofd van voren gezien, het paard kijkt je aan) is de kans groter dat het misgaat. Dit wordt nog erger als je personen gaan tekenen. De mens is in staat om individuën uit duizenden te herkennen door slechts naar de ogen te kijken, dus je kunt nagaan hoe lastig het is om menselijke karaktertrekken te tekenen.

Stap 7 - Voeg karakterschaduwen toe

Niet alleen de ogen, neus en mond bepalen de 'persoonlijkheid', ook de diepte hiervan, de botstructuur, spieren en vet. Omdat we geen 3D kunnen tekenen, moeten we doen alsof door het toevoegen van schaduwen en highlights. Sommige gebieden maken we donkerder (of lichter, met de juiste gereedschappen) dan andere delen. In deze stap definiëren we de 'wenkbrauwen' en kaaklijn.

Stap 8 - Voeg globale schaduwen toe

Hier geven we het gehele onderwerp (het paard) meer diepte. Voorzichtig en lichtjes voegen we donkere gebieden toe. De nek en het hoofd lijken meer drie-dimensionaal. Het natekenen van een zwart-wit foto helpt deze stappen enorm. Als je een kleurenfoto hebt gekozen, moet je eerst de kleuren vertalen naar licht en donker.

Stap 9 - Voeg highlights toe

Met een USB tekentablet zoals in dit geval, of met Conté krijten kun je highlights toevoegen. Subtiele zachte highlights op het hoofd en nek, en scherpe heldere highlights op metalen onderdelen. En soms een licht puntje als twinkeling in een oog. Ik heb hier een lichtgrijze achtergrond gebruikt, zodat highlights de tekening meer leven geven, als het ware uit het papier tillen.

Stap 10 - Veeg de achtergrond

Een onscherpe achtergrond geeft de voorgrond meer leven, zoals in foto's. Omdat ik hier een tekentablet gebruikt, stelde het maken van de achtergrond weinig voor. Met potlood op papier kun je met een tissue een wazige achtergrond maken. Met veel oefening en als alles goed gaat, heb je nu zoiets:

Conclusie

Het belangrijkste om te leren is het herkennen van verhoudingen. Daarna moet je deze verhoudingen en hoeken leren te vertalen naar vormen op papier. Hiervoor heb je veel oefening en een beetje talent nodig. Succes en veel plezier!